Türk Ceza Kanunu’nda bir Türk vatandaşının yabancı bir ülkede suç işlemesi veya bir yabancının Türkiye’de suç işlemesi durumunda ceza yargılamasını düzenleyen hükümler yer almaktadır. Bu hükümler aşağıda ayrıntıları ile açıklanmıştır.
İçindekiler
1. Türkiye’de işlenen suçlar
Türkiye’de işlenen suçlar hakkında Türk kanunları uygulanır. Fiilin kısmen veya tamamen Türkiye’de işlenmesi veya neticenin Türkiye’de gerçekleşmesi halinde suç, Türkiye’de işlenmiş sayılır.
Türkiye’de işlenen bir suçun faili hakkında yabancı bir ülkede bu fiili nedeniyle hüküm verilmişse, yabancı bir ülkede yargılanmasının bir önemi olmayıp Türkiye’de yeniden yargılanır. Ancak aynı fiil nedeniyle yabancı ülkede gözaltında, gözlem altında, tutuklulukta veya hükümlülükte geçen süre, aynı suçtan dolayı Türkiye’de verilecek cezadan mahsup edilir. Ayrıca yabancı ülkede ki delillerin Türkiye’de yapılacak yargılamada değerlendirilmesi mümkündür.
-
Görev nedeniyle yabancı ülkede suç işlenmesi
TCK madde 10’da ise “Yabancı ülkede Türkiye namına memuriyet veya görev üstlenmiş olup da bundan dolayı bir suç işleyen kimse, bu fiile ilişkin olarak yabancı ülkede hakkında mahkûmiyet hükmü verilmiş bulunsa bile, Türkiye’de yeniden yargılanır.” hükmünü düzenlemektedir.
Burada suç, Türkiye namına memuriyet veya görev üstlenmiş olan kişi tarafından yabancı ülkede işlenmektedir. Bulunduğu ülkenin yerel kanunlarına göre kişi hakkında ceza verilmiş olsa dahi Türkiye’de yeniden yargılanır. Ancak aynı fiil nedeniyle yabancı ülkede gözaltında, gözlem altında, tutuklulukta veya hükümlülükte geçen süre, aynı suçtan dolayı Türkiye’de verilecek cezadan mahsup edilir. Ayrıca yabancı ülkede ki delillerin Türkiye’de yapılacak yargılamada değerlendirilmesi mümkündür.
-
Türk vatandaşı tarafından yabancı ülkede suç işlenmesi
Bir Türk vatandaşı,
- Türk Ceza Kanunu’nun 13. Maddesinde sayılan suçlar haricinde bir suç işlemişse
- Bu suç, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı bir yıldan az olmayan hapis cezasını gerektiren bir suç ise
- Suç Türkiye sınırları dışında işlenmişse
- Türkiye vatandaşı ülkeye geri gelmiş ise
- Suç teşkil eden fiil nedeniyle yabancı ülkede hakkında hüküm verilmemiş ise
- O eylemin Türkiye’de suç sayılması halinde
Kişi Türk kanunlarına göre cezalandırılır.
Suçun aşağı sınırı bir yıldan az hapis cezasını gerektirdiğinde yargılama yapılması zarar görenin veya yabancı hükûmetin şikayetine bağlıdır. Bu durumda şikayet, vatandaşın Türkiye’ye girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yapılmalıdır.
Soruşturma konusu suçun yer aldığı kanun maddesinde hapis cezası ile adli para cezasından birinin uygulanması seçimlik sayılmış ise soruşturma veya kovuşturma açılmaz.
Türkiye’nin egemenlik alanı dışında işlenen suçlar dolayısıyla Türkiye’de yargılama yapılırken, Türk kanununa göre verilecek olan ceza, suçun işlendiği ülke kanununda öngörülen cezanın üst sınırından fazla olamaz.
(2) Ancak suçun;
- a) Türkiye’nin güvenliğine karşı veya zararına olarak,
- b) Türk vatandaşına karşı ya da Türk kanunlarına göre kurulmuş özel hukuk tüzel kişisi zararına olarak,
İşlenmesi durumunda, yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.
-
Yabancının Türkiye’de suç işlemesi
Bir yabancı,
- Türk Ceza Kanunu’nun 13. Maddesinde sayılan suçlar haricinde bir suç işlemişse
- Bu suç, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı bir yıldan az olmayan hapis cezasını gerektiren bir suç ise
- Yabancı ülkede Türkiye’nin zararına işlenmiş ise
- Kendisi Türkiye’de bulunuyor ise
Türk kanunlarına göre cezalandırılır. Yargılama yapılması Adalet Bakanının istemine bağlıdır.
Bir yabancı;
- Türk vatandaşının veya Türk kanunlarına göre kurulmuş özel hukuk tüzel kişisine karşı suç işlemesi
- Failin Türkiye’de bulunması halinde,
- Bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması koşulu ile
- Suçtan zarar görenin şikayeti üzerine fail,
Türk kanunlarına göre cezalandırılır.
Yabancı mahkemece mahkûm edilen veya herhangi bir nedenle davası veya cezası düşen veya beraat eden yahut suçu kovuşturulabilir olmaktan çıkan yabancı hakkında Adalet Bakanının istemi üzerine Türkiye’de yeniden yargılama yapılır. Rüşvet ve nüfuz ticareti suçlarından dolayı yargılama yapılması Adalet Bakanının istemine bağlı değildir.
Soruşturma konusu suçun yer aldığı kanun maddesinde hapis cezası ile adli para cezasından birinin uygulanması seçimlik sayılmış ise soruşturma veya kovuşturma açılmaz.
5.Yabancıya karşı suç işlenmesi
Suçun mağduru yabancı ise aşağıdaki koşulların varlığı halinde fail, Adalet Bakanının istemi ile yargılanır:
- Suçun, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı üç yıldan az olmayan hapis cezasını gerektirmesi.
- Suçluların geri verilmesi anlaşmasının bulunmaması veya geri verilme isteminin suçun işlendiği ülkenin veya failin uyruğunda bulunduğu devletin hükûmeti tarafından kabul edilmemiş olması.
Soruşturma konusu suçun yer aldığı kanun maddesinde hapis cezası ile adli para cezasından birinin uygulanması seçimlik sayılmış ise soruşturma veya kovuşturma açılmaz.
Türk Ceza Kanunu’nun “Diğer suçlar” başlıklı 13. maddesi
(1) Aşağıdaki suçların, vatandaş veya yabancı tarafından, yabancı ülkede işlenmesi halinde, Türk kanunları uygulanır:
- a) İkinci Kitap, Birinci Kısım altında yer alan suçlar.
- b) İkinci Kitap, Dördüncü Kısım altındaki Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Bölümlerde yer alan suçlar.
- c) İşkence (madde 94, 95).
- d) Çevrenin kasten kirletilmesi (madde 181).
- e) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190).
- f) Parada sahtecilik (madde 197), para ve kıymetli damgaları imale yarayan araçların üretimi ve ticareti (madde 200), mühürde sahtecilik (madde 202).
- g) Fuhuş (madde 227).
- h) (Mülga : 26/6/2009 – 5918/1 md.)
- i) Deniz, demiryolu veya havayolu ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması (madde 223, fıkra 2, 3) ya da bu araçlara karşı işlenen zarar verme (madde 152) suçları.
(2) (Ek ikinci fıkra: 29/6/2005 – 5377/3 md.) İkinci Kitap, Dördüncü Kısım altındaki Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümlerde yer alanlar hariç; birinci fıkra kapsamına giren suçlardan dolayı Türkiye’de yargılama yapılması, Adalet Bakanının talebine bağlıdır
(3) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yazılı suçlar dolayısıyla yabancı bir ülkede mahkûmiyet veya beraat kararı verilmiş olsa bile, Adalet Bakanının talebi üzerine Türkiye’de yargılama yapılır.