Tanım: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun sekizinci bölümü olan ‘’Şerefe Karşı Suçlar’’ bölümünde yer alan ve 125. maddede tanımlanan hakaret suçu, “Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.” hükmüyle belirtilmiştir.
Yargıtay Kararlarına Göre Hakaret Sayılmayan Kelimeler ve Sözlerin Sınıflandırılması
- Beddua niteliğindeki kelimeler:Örneğin,“Allah belanı versin”,“Allahından bul”,“Allah müstahakını versin”gibi sözler beddua niteliğindedir.
- Eleştiri veya ağır eleştiri niteliğinde kelime ve sözler:Örneğin, “dinsiz”, “imansız”, şeklindeki sözler eleştiri mahiyetindedir.
- Kaba hitap ve nezaket dışı kelime ve sözler:Örneğin,bir kimseye yönelik “terbiyesiz” ,“ahlaksız” ,“siz kimsiniz lan” , “ne mal olduğunuzu biliyorum” şeklindeki sözler kaba söz/hitap mahiyetindedir.
- Salt rahatsız edici kelime ve sözler:Örneğin, “zavallı insansın”, “iki ruhlusun”, “doktora git sen ne karışıyorsun lan”, “siz çetesiniz”, “sen kendini bilmeyen birisin,cehalet var sende” şeklindeki sözler rahatsız edici nitelikte olup hakaret suçunu meydana getirmez.
Yargıtay Kararlarına Göre Hakaret Sayılan Kelimeler
Hakaret suçunu oluşturan kelimelerin hepsinin belirlenmesi imkansız olsa da Yargıtay tarafından hakaret kabul edilen bazı sözler ve kelimeler şunlardır:
- Lanet karı
- Salak
- Haysiyetsiz
- Vatan Haini
- Terörist
- Amerikan Uşağı
- Saray Soytarısı
- Soysuz
- Kanı Bozuk
- Boynuzlu
- Sapık
- Kaşar
- Bunak
- Ayyaş
- Sinkaflı kelimeler (küfürlü)
- Pis Alman
- Geri zekâlı
- Yobaz
- Eşek
- İt
- Köpek
- Hayvan
- Sen eskortsun
- Top
Medya ve İnternet Aracılığıyla Hakaret: Sosyal medya hakaret suçunun işlenmesini kolaylaştıran bir mecradır.TCK 125/2 hükmü uyarınca; “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde de TCK 125/1 fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.’’ Bu hükümden anlaşılacağı üzerine hakaret,medya veya internet gibi kamuya açık platformlarda da gerçekleşebilmektedir.İleti yoluyla hakaretin şekillerine gelecek olursak karşımıza huzurda ve gıyapta olmak üzere iki şekilde çıkabilmektedir.İleti yoluyla hakaret suçunun “huzurda” oluşabilmesi için iletiyi gönderenin mağduru hedeflemesi veya mağdurun fiilini öğrenebileceğini istemesi şarttır.Gıyapta hakaret suçunun oluşabilmesi için ise iletinin en az 3 kişiye gönderilmesi veya 3 kişinin bulunduğu ortak bir ileti grubuna gönderilmesi gerekir.
- Köpek
- Hayvan
- Sen eskortsun
- Top
TCK m.125/2 anlamında ileti olarak kabul edilen iletişim vasıtaları şunlardır:
- Mektup,
- E-mail,
- Whatsapp mesajları, Whatsapp gruplarına gönderilen mesajlar,
- Cep telefonuyla SMS,
- Telefon Konuşmaları,
- İnstagram, twitter, facebook vb. sosyal medya hesaplarından DM (Direct Message) yoluyla mesajlaşma.
Nitelikli Hâl:TCK 125/4 fıkrası uyarınca; ’’Hakaretin alenen işlenmesi hâlinde ceza altıda biri oranında artırılır.’’ Sosyal medya üzerinden ve internet aracılığıyla hakaret suçunun işlenmesi durumuda bu fıkrada yer alan alenen ifadesini sağladığı için hakaretin bu yolla işlenmesi cezanın nitelikli halidir ve cezayı ağırlaştırır.Sonuç olarak sosyal medya üzerinden hakaret suçu 5 ay ile 28 ay arasında değişen hapis cezası ya da hakaret suçuna verilen adli para cezasından 1/6 oranında daha fazla bir adli para cezasıdır.
Cezayı Ağırlaştıran Nedenler:TCK 125/3 fıkrası uyarınca;
- Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
- Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
- Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
TCKL 125/5 fıkrası uyarınca; ’’Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır.Ancak,bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.’’
Cezayı Hafifleten Nedenler:Sosyal medya ve internet üzerinden cezayı hafifleten neden haksız tahriktir.Bu mecralarda kişinin adına doğru olmayan bilgilerin paylaşılması ve kişinin mağdur edilmesi durumunda,hakkında asılsız iddiaları yayan kişiye hakaret etmesi haksız tahrik unsurudur cezayı hafifletir hatta cezanın iptalinede neden olabilmektedir.
Cezayı Ortadan Kaldıran Nedenler:Kişiye fiziksel olarak saldırı yapılması sonucunda sosyal medyadan bu kişiye hakaret edilmesi durumunda ceza uygulanmaz.Karşılıklı hakaret hâlinde de sonuç aynıdır ve ceza uygulanmaz.Sosyal medyadan hakaret suçu ile ifade edilen isnadın ispatı durumunda da artık hakaret sayılamayacağı için ceza verilmez.
Mağdurun Şikayeti: TCK Madde 131/1 fıkrası uyarınca kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç;hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması,mağdurun şikayetine bağlıdır.
Şikayetin Yapılacağı Yerler: Emniyet güçleri veya savcılık makamıdır. Savcılık makamının incelemesi üzerine suçun meydana geldiği anlaşılırsa savcılık iddianame hazırlar ve mahkemeye gönderir.
Medya ve İnternet Aracılığıyla Hakaret: Sosyal medya hakaret suçunun işlenmesini kolaylaştıran bir mecradır.TCK 125/2 hükmü uyarınca; “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde de TCK 125/1 fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.’’ Bu hükümden anlaşılacağı üzerine hakaret,medya veya internet gibi kamuya açık platformlarda da gerçekleşebilmektedir.İleti yoluyla hakaretin şekillerine gelecek olursak karşımıza huzurda ve gıyapta olmak üzere iki şekilde çıkabilmektedir.İleti yoluyla hakaret suçunun “huzurda” oluşabilmesi için iletiyi gönderenin mağduru hedeflemesi veya mağdurun fiilini öğrenebileceğini istemesi şarttır.Gıyapta hakaret suçunun oluşabilmesi için ise iletinin en az 3 kişiye gönderilmesi veya 3 kişinin bulunduğu ortak bir ileti grubuna gönderilmesi gerekir.
Zaman Aşımı: Hakaret suçunda zaman aşımı altı aydır. Ancak sosyal medyada üzerinden işlenen hakaret suçunda hakaret içeren iletinin yapıldığı platformda kalması zaman aşımının süresini etkilemez.